Thời kỳ tiền Hồi giáo

Khu vực Nejd trong thời kỳ tiền Hồi giáo là nơi cư trú của các bộ lạc như Kindah và Tayy. Dưới quyền lãnh đạo của Usma bin Luai, vào năm 115 bộ lạc Tayytừ Yemen tràn đến xâm chiếm các vùng núi Aja và Samra từ bộ lạc Banu Tamim tại miền bắc bán đảo Ả Rập. Các vùng núi này hiện gọi là Jabal Shammar. Người Tayy trở thành bộ lạc chăn nuôi lạc đà và ngựa du mục tại miền bắc Najd trong nhiều thế kỷ.

Đến thế kỷ 5, các bộ lạc tại miền bắc bán đảo Ả Rập trở thành một mối đe doạ lớn đối với tuyến đường mậu dịch giữa Yemen và Syria. Vương quốc Ḥimyar (tại Yemen ngày nay) quyết định lập một nhà nước chư hầu để kiểm soát miền trung và miền bắc bán đảo Ả Rập. Bộ lạc Kindah đạt được sức mạnh và số lượng để giữ vai trò này, và đến năm 425 quốc vương của Himyar là Ḥasan ibn 'Amr ibn Tubba’ đưa Ḥujr 'Akīl al-Murār ibn 'Amr làm quốc vương (Hujr) đầu tiên của Kindah. Người Kindah lập một vương quốc tại Najd thuộc miền trung bán đảo Ả Rập song không giống với các nhà nước có tổ chức tại Yemen; quốc vương của Kindah duy trì ảnh hưởng đối với một số bộ lạc liên kết thông qua uy tín cá nhân thay vì quyền lực cưỡng chế. Thủ đô đầu tiên của họ là Qaryat Dhāt Kāhil, nay gọi là Qaryat al-Fāw.[4]

Ghassanid, Lakhmid và Kindah đều là các vương quốc chư hầu của Kahlan và Qahtani , lần lượt do Byzantines, Ba Tư và Ḥimyar bổ nhiệm để bảo vệ biên giới và các lợi ích của đế quốc khỏi các vụ tấn công trước mối đe doạ đang gia tăng từ của các bộ lạc 'Adnānī. Đến thế kỷ 5 và 6, người Kndah tiến hành nỗ lực có dự tính thực sự đầu tiên nhằm thống nhất toàn bộ các bộ lạc tại miền trung bán đảo Ả Rập thông qua các liên minh, và tập trung vào chiến tranh với người Lakhmid. Al-Ḥārith ibn 'Amr cuối cùng đã thành công trong việc chiếm lĩnh thủ đô al-Ḥirah của Lakhmid tại miền nam Iraq hiện nay.[5] Tuy nhiên, đến khoảng năm 529, al-Mundhir tái chiếm thành phố, khiến Quốc vương Ḥārith và khoảng năm mươi thành viên trong gia tộc của ông thiệt mạng.

Năm 525, Vương quốc Aksum từ Đông Bắc Phi đến xâm chiếm Ḥimyar. Mất đi ủng hộ từ Himyar, trong vòng ba năm Vương quốc Kindah bị phân chia thành bốn nhóm: Asad, Taghlib, Qays and Kinānah, mỗi nhóm do một thân vương của Kindah lãnh đạo. Đến thập niên 530 và 540, các 'thân vương quốc' nhỏ này bị lật đổ trong một loạt cuộc nổi dậy của các bộ lạc 'Adnānī tại Najd và Ḥijāz. Năm 540, người Lakhmid tàn phá hoàn toàn các khu định cư của người Kindah tại Nejd, buộc phần lớn thành viên bộ lạc này phải chuyển đến Yemen. Người Kindah và hầu hết các bộ lạc Ả Rập quay sang trung thành với người Lakhmid.

Thời kỳ Muhammad

Trong thời kỳ Nhà tiên tri Muhammad, Muhammad tiến hành các cuộc chinh phục quân sự trong khu vực. Đầu tiên là tập kích đoàn buôn qua Nejd nhằm chống lại Quraysh, diễn ra vào năm 624. Người Mecca dưới quyền lãnh đạo của Safwan ibn Umayyah (là người vốn sống nhờ mậu dịch) đến mùa hè năm đó dời đến Syria để giao dịch theo mùa. Sau khi Muhammad nhận được tin tức về tuyến đường của đoàn buôn, ông lệnh cho Zayd ibn Haritha đi theo và tiến hành tập kích thành công, lấy được tài sản giá trị 100.000 dirham.[6][7]Muhammad xâm chiếm Nejd vào tháng 10 năm 625 AD.[7] Ông lãnh đạo các chiến binh đến Nejd nhằm xua đuổi một số bộ lạc mà ông tin là có mục đích mờ ám.[8] Một số học giả cho rằng cuộc chinh phục Dhat al-Riqa diễn ra tại Nejd nằm trong cuộc xâm chiếm này.[8] Tuy nhiên, theo quan điểm có tính xác thực nhất của "Saifur Rahman al Mubararakpuri", thì chiến dịch Dhat Ar-Riqa‘ diễn ra sau khi Khaibar thất thủ (và không nằm trong cuộc xâm chiếm Nejd). Điều này được củng cố bởi thực tế Abu Hurairah và Abu Musa Al-Ash‘ari chứng kiến trận chiến. Abu Hurairah đi theo Hồi giáo chỉ vài ngày trước Khaibar, và Abu Musa Al-Ash‘ari trở lại từ Abyssinia (Ethiopia) và hội quân với Muhammad tại Khaibar. Các quy tắc liên quan đến cầu nguyện sợ hãi mà Muhammad quan sát trong chiến dịch Dhat Ar-Riqa, được thể hiện trong cuộc xâm chiếm Asfan và các học giả này cho rằng nó diễn ra sau Al-Khandaq (trận Al-Ahzab‎).[8]

Cuộc chinh phục Qatan cũng diễn ra tại Nejd. Bộ lạc Banu Asad ibn Khuzaymah (không nhầm lẫn với bộ lạc Banu Asad), là các cư dân tại Katan thuộc vùng lân cận Fayd, họ lac một bộ là hùng mạnh có liên hệ với Quraysh. Họ cư trú gần đồi Katan tại Nejd. Muhammad nhận được báo cáo rằng họ đang lên kế hoạch tập kích vào Medina, do đó ông phái quân dưới quyền lãnh đạo của Abu Salama `Abd Allah ibn `Abd al-Asad tiến hành tấn công bất ngờ vào bộ lạc này.[9][10]

Sau khi Muhammad mất, các căng thẳng âm ỉ trước đó đe doạ phá vỡ và chia cắt cộng đồng Hồi giáo. Các bộ lạc Ả Rập khác muốn trở lại quyền lãnh đạo địa phương và tách khỏi quyền kiểm soát của Medina. Tại một số nơi, cư dân tuyên bố nhà tiên tri để thiết lập ban lãnh đạo nhằm phản đối Medina, như Al-Aswad Al-Ansi và Musaylimah. Toàn bộ đều là những sự kiện dẫn tới chia rẽ cộng đồng Hồi giáo.[11]

Từ thế kỷ 16

Đến thế kỷ 16, người Ottoman đưa vùng bờ biển ven biển Đỏ và vịnh Ba Tư (Hejaz, Asir và Al-Ahsa) vào trong đế quốc của họ và yêu sách có quyền bá chủ đối với vùng nội lục. Một nguyên nhân là nhằm cản trở các nỗ lực của Bồ Đào Nha muốn tấn công biển Đỏ và Ấn Độ Dương.[12] Mức độ kiểm soát của Ottoman đối với các vùng đất này thay đổi trong bốn thế kỷ sau đó, thay đổi mạnh yếu tuỳ theo quyền lực trung ương của đế quốc.[13][14] Nguồn gốc của hoàng tộc Saud xuất hiện tại Nejd vào năm 1744, khi người sáng lập vương triều là Muhammad bin Saud hội quân với thủ lĩnh tôn giáo Muhammad ibn Abd al-Wahhab,[15] là người sáng lập phong trào Wahhabi, một dạng đạo đức nghiêm khắc của Hồi giáo Sunni.[16] Liên minh được hình thành giúp tạo động lực tư tưởng cho các cuộc chinh phục của gia tộc Saud và duy trì cơ sở cho quyền cai trị của vương triều này cho đến nay.[17] Nhà nước đầu tiên của gia tộc Saud được thành lập vào năm 1744 tại khu vực quanh Riyadh, nhanh chóng bành trướng và trong thời gian ngắn từng kiểm soát hầu hết lãnh thổ Ả Rập Xê Út hiện nay,[18] song bị tàn phá vào năm 1818 trước Phó vương Ai Cập của Ottoman là Mohammed Ali Pasha.[19] Nhà nước thứ nhì của gia tộc Saud được Turki thành lập vào năm 1824, song nhỏ hơn nhiều và chủ yếu nằm tại Nejd.[20] Trong suốt thời gian còn lại của thế kỷ 19, gia tộc Saud tranh giành quyền kiểm soát vùng nội lục của khu vực nay là Ả Rập Xê Út với một gia tộc Ả Rập khác là Rashid. Đến năm 1891, gia tộc Rashid giành chiến thắng còn gia tộc Al Saud bị đẩy sang lưu vong tại Kuwait.[21][22]

Đến lúc khởi đầu thế kỷ 20, Đế quốc Ottoman tiếp tục kiểm soát hoặc có quyền bá chủ đối với hầu hết bán đảo Ả Rập. Dưới quyền bá chủ này, bán đảo nằm dưới quyền cai trị từ các thủ lĩnh bộ lạc,[23][24] Năm 1902, con trai của Abdul Rahman là Abdul Aziz (sau này gọi là Ibn Saud) tái chiếm Riyadh và đưa gia tộc Saud trở về Nejd.[21] Ibn Saud giành được sự ủng hộ của một đội quân bộ lạc là Ikhwan, có cảm hứng từ giáo phái Wahhabi, và lực lượng này phát triển nhanh chóng sau khi hình thành vào năm 1912.[25] Nhờ chi viện của Ikhwan, Ibn Saud chiếm Al-Ahsa từ Ottoman vào năm 1913.

Năm 1916, được Anh khích lệ và ủng hộ, Sharif của Mecca là Hussein bin Ali lãnh đạo khởi nghĩa liên Ả Rập nhằm chống Ottoman để lập một nhà nước Ả Rập thống nhất.[26] Cuộc khởi nghĩa thất bại về mục tiêu, song chiến thắng của Đồng Minh trong thế chiến dẫn đến kết thúc quyền bá chủ và kiểm soát của Ottoman trên bán đảo Ả Rập.[27] Ibn Saud tránh can dự vào khởi nghĩa Ả Rập, thay vào đó ông tiếp tục cuộc đấu tranh với gia tộc Rashid. Sau khi đánh bại hoàn toàn gia tộc này, ông lấy hiệu là Sultan của Nejd vào năm 1921. Được giúp đỡ từ Ikhwan, ông chinh phục Hejaz vào năm 1924–25 và đến ngày 10 tháng 1 năm 1926, Ibn Saud cũng xưng là quốc vương của Hejaz.[28] Một năm sau, ông lấy thêm hiệu quốc vương của Nejd. Trong 5 năm sau đó, ông cai trị hai bộ phận với tư cách các đơn vị riêng biệt.[21]

Sau khi chinh phục Hejaz, mục tiêu của giới lãnh đạo Ikhwan chuyển sang bành trướng địa hạt của giáo phái Wahhabi sang các lãnh thổ bảo hộ thuộc Anh là Ngoại Jordan, Iraq và Kuwait, và bắt đầu tập kích các lãnh thổ này. Hành động này bị Ibn Saud phản đối, do ông nhận thức được nguy hiểm từ một cuộc xung đột trực tiếp với người Anh. Đồng thời, Ikhwan trở nên vỡ mộng với các chính sách đối nội của Ibn Saud khi nó tỏ ra là ủng hộ hiện đại hoá và gia tăng số lượng người ngoại quốc phi Hồi giáo trong nước. Do đó, họ quay sang chống lại Ibn Saud, và sau hai năm đấu tranh thì họ thất bại trong trận Sabilla vào năm 1929, các thủ lĩnh của lực lượng này bị tàn sát trong cuộc chiến.[29] Đến năm 1932, hai vương quốc Hejaz và Nejd thống nhất thành Vương quốc Ả Rập Xê Út.[21]